Matan Moos



Tinan sanulu-resin-haat, loron rihun lima atus ida sanulu, oras rihun sanulu-resin-rua atus neen haat-nulu, minutu no segundu sira be ha'u sura labele mak sasukat ba tempu hirak ne'ebe ha'u passa ona hodi hanoin kona-ba o. Kona-ba ita. 

Iha tempu hirak ne'e nia laran ha'u passa hodi sente oinsa ha'u nia sentimentu namoru dere ha'u nia fuan nia tuku kalan-loron wainhira hanoin kona o. O nia hahalok diak, ibun mamar, lia-hamaus, matan-nabilan no hamnasa midar leno o nia lalatak hanesan tiha o mak santu ne'ebe ha'u hakarak atu hakneak hodi hato'o ha'u nia orasaun. Ha'u to'o dekor tiha ona novena no orasaun sira be ha'u reza loro-loron ba o. 

Iha tempu hirak ne'e mos mak ha'u mos hahu laran-ruak wainhira loron-ida mundu fahe ita ba ida-idak nia mehi aas-aliu. Ha'u nia mehi aas-liu mak o maibe ha'u lahatene katak o nia mehi aas-liu la'os ha'u. Susar tebes ba fuan ne'e atu fiar ba prekonseitu iha neon ne'e haktuir ona konaba oinsa hamutuk hoo ne'e imposibilidade ida no ha'u tenki husik tiha. Ha'u fiar ha'u nia mehi-aas. Ha'u la fiar ha'u nia pre-konseitu. 

Hafoin wainhira loron ne'ebe o deklara ita nain-rua atu haketak malu mak ha'u senti fuan hanesan haksoit sai husi nia fatin. Laloran nia siak be baku fatuk leten karik la siak liu fuan ne'e nia siak. Rai lakan nia tarutu la doko liu liman-ain ida ne'e hodi nakdedar rona o nia deklrasaun final ne'e. Rai be ha'u sama hanesan mout tuun tiha ba mundu sentru be klean liu iha laran ne'eba. Lalehan hanesan atu taka tomak de'it ha'u. O bele duni! O de'it mak bele harahun ha'u aat liu fali bomba be harahun rai inosente sira. 

Maski sente rahun, iha tempu hirak ne'e nia laran mos mak ha'u moris-hias fila-fali. Ha'u hahu hetan ha'u nia kbiit foun wanhira naroman mosu borus husi kiikk-oan iha fatuk kuak laran-susar be ha'u sulan iha laran ba. Desde o nia deklrasaun moruk be malisan ne'e ha'u sente lakohi ona atu hatudu an ba mundu. Ha'u hanoin katak fatuk kuak ne'e nia toos sei proteje ha'u husi mundu ne'ebe ha'u pinta memoria barak konaba o. Ha'u sala. 

Afinal hafoin simu naroman ida ne'e ha'u realiza katak ha'u iha netik espEransa ba moris foun. Moris foun ida laho o. Moris foun ida ho ha'u nia an ne'ebe aprende atu simu mundu nudar kanvas ida ne'ebe ha'u bele pinta fali pintura foun konaba ha'u nia moris-ksolok. Moris-ksolok be nakonu ho jornada, aventura no inspirasaun oioin. 

Ohin loron, ha'u nia matan mos ona nune'e mos ha'u neon. Laiha tan matan ne'ebe hasulin bebeik matan-been tristeza no hirus be saugate. Laiha tan fuan moras tan diskontente ho realidade. Laiha tan tauk atu hasoru mundu maski ha'u la'o mesak de'it. Ha'u matan mos, neon mos no noin mos hakarak atu hahu ha'u nia moris foun. 

Caicoli, 4/2018


Komentar

Posting Komentar

Postingan populer dari blog ini

Aprende husi Sócrates: Ta’es Dala Tolu

Gambar
Sócrates mak ema matenek-nain ida husi Igregu. Nia ema ida be naran boot tamba ninia kuinesementu no sabedoria ne’ebe klean.  Loron ida, iha mane ida mai hasoru malu ho Sócrates no hateten,  “Itaboot hakarak hatene saida mak ha’u foin rona konaba itaboot nia belun ida?’’ “Hein lai,” Sócrates hatán.   “Molok itaboot fo hatene ha’u konaba buat ruma, ha’u hakarak itaboot passa lai ezame kiikoan ida. Ezame ne’e hanaran Ta'es Dala Tolu. ” “Taes Dala Tolu?” Mane ne’e husu. “Loos,” Sócrates hatán.  “Molok itaboot hateten mai ha'u konaba ha’u nia belun, karik diak liu fó tempu uituan hodi ta’es lai buat ne’ebé itaboot atu hateten. Ida ne’e ha’u bolu dehan ezame ta’es dala tolu. Ta’es dahuluk nian mak LIALOOS . Itaboot garante ona katak buat ne’ebe itaboot atu hateten mai ha’u ne’e loos?" “Lae” mane ne’e hatán, “loloos ne’e ha’u foin mak rona no hakarak atu fo hatene ba ita.” “Diak,” Sócrates hatan.  “Se nune’e
Baca selengkapnya

KONABA DOMIN

Gambar
Obra Kahlil Gibran husi Livru O Profeta   Tradusaun livre ba lian Tetum husi Vitalia Ze Hafoin,   Al-Mithra hateten: Koalia to’ok mai ami konaba domin. No nia fila oin hodi hateke ba povu hotu iha ne’ebá be mohu iha nonook nia laran. Nune’e, ho lian makaas, nia hateten: Wainhira domin fo bodik hodi bolu o, tuir nia ba, maski ninia dalan sira mesak toos no   kroat. No wainhira ninia liras sira hakuak o, entrega o nia an ba nia, maski surik ne’ebe naksubar iha ninia liras leet   bele hakanek o. No wainhira nia koalia ba o, fiar ba nia, maski ninia lian bele harahun o nia mehi sira nudar anin tasi-feto be sobu-rahun jardiin. Nudar domin sei tau koroa ba o,   nune’e mos mak nia sei krusifika o. Nomós, nudar nia bele haburas o, nia mos bele hamenus o.   No nudar nia bele harii-an aas hanesan ho o no book o nia sanak sira be mamar   liu ne’ebe nakdedar iha Loro-matan okos, sei sai nune’e mos mak nia dada-tuun   o nia abut sira be metin i
Baca selengkapnya

Domin no Diferensa

Gambar
Wainhira sei eskola, ha’u iha belun mane no feto ida ne’ebe laran monu ba malu no hahu sira nia relasaun domin iha tinan dahuluk eskola nian. Maski   nune’e, sira nia relasaun   hasoru diferensa iha ida-idak nia tinan, hahalok no hanoin hodi halo sira dalaruma hirus malu no kuaze atu fahe malu. Belun feto ne’e dalaruma senti laran nakraik nune’e iha tempu ruma nia fahe nia sentimentu ba ha’u nomos belun feto maluk seluk ne’ebe nia konfia atu hato’o nia problema.  Iha kalan ida, ha’u mehi   konaba nia no nia doben. Iha loron tuir mai, ha’u hasoru belun feto ne’e, ha’u haree katak nia la duun kontente tan ninia problema no sintimentu sira.  Ha’u konta tuir ba nia oinsa ha’u mehi haree nia no nia doben hirus malu makaas to ’o nia tanis senti la bele hodi sai konfuzaun lahatene atu halo oinsa loos. Iha mehi ha’u hakbesik nia hodi dehan: ‘’Belun, iha mundu ne’e, laiha mane ne’ebe perfeitu maibe sei iha domin ne’ebe perfeitu….”. Ha’u ho ha’u nia belun sai bilaan ba momentu
Baca selengkapnya