Tansa O Sériu Liu?

Iha loraik,  wainhira lalehan sidade Baucau nakfilak ona ba osan mean, iha ne’eba mak ha’u sei hetan o tuur husi estrada sorin Loja Tam Kim Jing oin. Hatais jumper GAP koor malahauk ho motor Honda azul, tuur hakruuk finji an sériu. La hatene o hein sé, maibe o sempre iha ne’eba wainhira ha’u tuur hein Mikrolete. Loraik-loraik, matan ne’e sempre kaer toman o nia hateke ne’e. 

Loron ida, iha viajen ida, ita la’o hamutuk. O foin dadalia ho ha’u ba dala-uluk hafoin ha’u hase’e o ho liafuan ‘hai.. diak ka lae?’. O fo kuinese o nia an ho naran B. Husi ne’e ha’u foin hatene afinal o mos mane-moedor ida. 

B, Ha’u la imajina mane bele tauk liu hanesan o maibe laiha buat ida, se o mak nune’e duni ona. B, ha’u kontente hetan o nudar belun foun. La hatene oinsa no tansa, husi belun foun o sai mos ‘doben’ foun maski hadoben ida ne’e dalaruma la klaru ba ita rua durante ne’eba.  

‘Li… ha’u atu dehan buat ida maibe keta hirus e..’ O hateten mai ha’u wainhira loron ida ita pasiar hare’e vista tasi-ibun Wataboo to’o Buruma husi laletek Planalto Baucau. 

‘Hirus? Tansa mak ha’u hirus? Dehan de’it ba…’ Ha’u konfundi ho o nia pergunta. Hateke lesuk o no lalais hateke fali tasi iha loraik furak ne’e.

‘Tansa o sériu liu?’ O husu hodi mai ha’u hanesan visitor muzeu hateke pintura Monalisa. Ha’u lakohi simu hasoru o nia hateke tan o nia matan nakonu ho investigasaun. Ha’u espera o sei la koalia lia ‘rega’ be mangame. 

‘Halo nusa? Ha’u sériu liu?’ Ha’u hakfodak. Ha’u la  imajina o husu ida ne’e. Antes o, ha’u seidauk hetan doben ida hateten mai hau lia hanesan o husu. 

‘Tansa o husu nune’e?’ Ha’u hateke fali ba o.

‘Tan ida ne’e mak ha’u sempre sente. O sériu liu. Ha’u la hatene sériu.’

O hateten ha’u ho hateke ida be hanesan protesta. Ha’u konfundi. Ha’u foin realiza katak ha’u sériu liu.

‘Ha’u senti ita rua ‘cocok’ liu sai kolega de’it.’ O hateten tan. Ha’u hateke o ho bilan. Oinsa o bele dehan nune’e?

‘Ne’ega? Tamba sah?’ Ha’u husu ho ejijensia tomak hodi hateke ba foho Matebian iha dook ne’eba.

‘Ha’u la hatene oinsa atu esplika Li. Maibe depois o  sei komprende.’ 

Ha’u nonok. Derepente senti hanesan martelu ida tau makas ha’u nia fuan maibe  mos ha’u senti hanesan manu falur be semo aas hafoin nakhusik husi liman ida. 

Husi ne’e ita rua nia habelun sai belun baibain de’it. Hasoru malu iha estrada ho hamnasa mihis de’it. Loron ida ha’u hetan fali o ho seluk ida, ha’u mos la’o ho seluk ida. Ita hasoru malu iha loja ida, hateke malu soe hamnasa midar ba malu molok hase’e malun atu fila. Liu tinan balun, laiha ona lia ruma konaba o, konaba ita, eh ita nia habelun. 

Horseik, ha’u  hare’e fali o nia naran temi iha lia rekadu ida. Ha’u hakfodak. La imajina o bele ba lalais nune’e. Moris ne’e estranhu tebes. Ema ida-idak mosu no lakon iha ita nia moris hanesan iluzaun maibe o nia prezensa mos laos de’it iluzaun leet. Laiha buat ida espesial, laiha impressaun estraordinariu entre ita neen romantika. Maibe, o nia liafuan dehan ‘ha’u sériu liu’ ne’e mak sei sai lembransa mai ha’u wainhira hanoin kona o. 

B, Iha ne’ebe o iha agora,  deskansa ho damen ba. 

Istoria badak (Isbad) ne’e dedika ba belun ida ne’ebe marka ona prezensa iha ha’u nia moris la ho impressaun estraordinariu no hakat ona ba mundu seluk hodi husik lerek lembransa . 

Vitalia Ze

Dili, 06 September 2016.